Instytucje publiczne, w tym samorządy, na większość usług i robót muszą ogłaszać przetargi. Takie rozwiązanie nie zawsze się sprawdza. Obowiązkowe przetargi na odbiór nieczystości pozwoliły opanować rynek „śmieciowy” zagranicznym koncernom doprowadzając do upadku wiele miejskich spółek. Nie zawsze też można liczyć na solidność zewnętrznych wykonawców. Zdarzają się sytuacje, że firmy bankrutują w czasie realizacji gminnego zadania. Takich problemów można uniknąć. Prawo dopuszcza zastosowanie trybu in-house, czyli przyznania samorządom możliwości bezprzetargowego udzielania zamówień własnym spółkom komunalnym.
Eksperci nie mają wątpliwości, że takie rozwiązanie pozwala na szybszy rozwój gmin i skuteczniejsze zaspokajanie potrzeb mieszkańców.
Oczywiście, nie wolno stosować tej zasady dowolnie i w każdych okolicznościach. Trzeba spełnić określone warunki, z których najważniejsze są dwa. Przede wszystkim gmina musi być jedynym właścicielem spółki. W relacjach własnościowych i nadzorczych nie może wchodzić w grę kapitał prywatny. Poza tym, zdecydowana większość zleceń realizowanych przez spółkę musi pochodzić z macierzystej gminy. Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej zajmuje się, m.in. remontami dróg, utrzymaniem czystości, odbiorem odpadów. Pracownicy pochodzą głównie ze Świętochłowic. Mają więc podwójną motywację, aby dobrze wywiązywać się ze swoich zadań. MPGK przez lata pracy na rzecz miasta dało się poznać, jako spółka solidna i terminowa, ale przy procedurach przetargowych nigdy nie ma pewności, że rynku gminnych zleceń nie spróbuje przejąć zewnętrzna firma, nastawiona tylko na szybki zysk. Formuła in-house zagwarantuje załodze pracę, a Świętochłowicom zapewnia solidnych wykonawców.
Aby ruszyć z bezprzetargowymi zleceniami trzeba jednak zmienić strukturę organizacyjno-prawną MPGK.
Od stycznia 2018 roku zacznie działać spółka-córka pod roboczą nazwą Miejskie Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych. Nowy podmiot przejmie Zakład Ulic i Transportu oraz Zakład Oczyszczania Miasta. W MPGK pozostanie Zakład Pogrzebowy oraz Zakład Gospodarki Odpadami. Pracownicy nie odczują tych zmian organizacyjnych, automatycznie przejdą do nowej firmy.
Jerzy Filar
Zalety
• Stały, pewny strumień zamówień na realizację kluczowych dla miasta zadań:
- odbiór odpadów komunalnych
- utrzymanie czystości i porządku w Mieście
• Stabilizacja finansowa Spółki
• Możliwość opracowania strategii działalności i rozwoju
Spółki w perspektywie długoterminowej:
- inwestycje w sprzęt
- specjalizacja w kierunku przejęcia nowych zadań
